A, C, E, D, B, K là các loại vitamin, chúng là những hợp chất hữu cơ mà ta cần tiêu thụ một lượng nhỏ mỗi ngày để cơ thể hoạt động tốt. Vitamin giúp xây dựng, bảo vệ, bảo trì cơ thể, chúng giúp hình thành cơ, xương, sử dụng chất dinh dưỡng, dự trữ và sử dụng năng lượng, cũng như chữa lành vết thương.Cách cơ thể hấp thụ, dự trữ và đào thải vitaminTrong khi vi khuẩn, nấm và thực vật có thể tự tổng hợp vitamin, thì cơ thể chúng ta lại không thể nên phải lấy vitamin từ các nguồn khác. vitamin có 2 loại: loại tan trong mỡ và loại tan trong nước, chính sự khác biệt này sẽ quyết định cách mà cơ thể vận chuyển, dự trữ vitamin cũng như đào thải lượng thừa.
- Vitamin tan trong nước gồm vitamin C và các hợp chất vitamin B gồm 8 loại khác nhau (B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12) có công dụng riêng biệt. Những chất này có trong phần nước của các loại trái cây, rau củ và ngũ cốc, nên cơ thể hấp thụ chúng khá đơn giản. Khi đã vào cơ thể, những thức ăn này sẽ được tiêu hoá và các vitamin sẽ được hấp thụ trực tiếp vào máu. Do huyết tương vốn dĩ là môi trường nước, nên vitamin C và B được vận chuyển thuận lợi và có thể di chuyển tự do trong cơ thể.
- Vitamin tan trong chất béo có trong các thực phẩm làm từ sữa, bơ và dầu thì quá trình cơ thể hấp thụ sẽ cầu kì hơn. Chúng đi vào trong dạ dày và ruột, nơi có mật – một chất có tính axit được sản xuất ở gan, mật phân nhỏ chất béo và giúp hấp thụ chúng qua thành ruột. Do vitamin tan trong chất béo không thể di chuyển trong môi trường nước của máu, chúng cần một thứ gì đó giúp chúng di chuyển, đó chính là protein đóng vai trò như “người vận chuyển”, protein đưa vitamin vào máu và đi khắp cơ thể.
Sự khác biệt này giữa 2 loại vitamin cũng quyết định cách chúng được dự trữ và đào thải khỏi cơ thể:
- Vì cơ thể có thể vận chuyển vitamin tan trong nước theo máu một cách dễ dàng nên hầu hết các vitamin này sẽ được thải qua thận. Chính vì lí do đó, đa phần vitamin tan trong nước cần được hấp thụ mỗi ngày qua thức ăn.
- Trong khi đó, vitamin tan trong chất béo được dự trữ trong gan và các mô mỡ. Cơ thể dùng những nơi này như nhà kho, trữ vitamin rồi đem chúng ra sử dụng khi cần, vì thế ta không nên hấp thụ quá nhiều những vitamin này bởi cơ thể vốn dĩ đã trữ một lượng đáng kể.
Công dụng của từng loại vitaminSau khi đã hiểu cách vận chuyển và dự trữ, bây giờ chúng ta sẽ đến với phần nhiệm vụ định sẵn của riêng từng loại vitamin:
- Vitamin B giúp hỗ trợ quá trình trao đổi chất và cải thiện hệ thần kinh.
- Vitamin C giúp chống nhiễm trùng và tạo collagen hỗ trợ hình thành xương, răng và chữa lành vết thương.
- Vitamin A giúp tạo bạch cầu – chìa khoá của hệ miễn dịch, hình thành xương, cải thiện thị lực bằng cách giúp tế bào mắt hoạt động tốt.
- Vitamin D giúp hấp thụ canxi, phốt pho từ đó tạo ra xương.
- Vitamin E là chất chống oxy hoá, loại bỏ các thành phần gây hại cho tế bào.
- Vitamin K giúp đông máu.
Nếu thiếu vitamin, cơ thể sẽ trở nên suy nhược, tổn thương dây thần kinh, mắc các bệnh tim mạch hoặc các bệnh còi xương hay máu. Tuy nhiên quá nhiều vitamin cũng gây độc cho cơ thể, nên bạn đừng nghĩ nạp nhiều vitamin là tốt cho cơ thể nhé. Trên thực tế, giữ được cân bằng, cung cấp vừa đủ lượng vitamin mới là điều tốt nhất.
